Skip to main content

Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ)

Ορισμός και διάγνωση

Αν και τα άτομα με ΔΑΦ είναι πολύ διαφορετικά μεταξύ τους, η διαταραχή εκδηλώνεται με σημαντικά ελλείμματα σε δύο βασικούς τομείς

  • την κοινωνική επικοινωνία και
  • τα περιορισμένα και επαναλαμβανόμενα πρότυπα συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων.

Σύμφωνα με το το DSM-5 η ΔΑΦ μπορεί να συνοδεύεται από άλλες διαταραχές, συμπεριλαμβανομένων γενετικών διαταραχών (π.χ. σύνδρομο εύθραυστου Χ) και ψυχιατρικών καταστάσεων (π.χ. διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας [ΔΕΠΥ]).

Για να διαγνωστεί ένα άτομο με ΔΑΦ, πρέπει να παρουσιάσει ενδείξεις δυσκολιών, στο παρελθόν ή στο παρόν, σε καθέναν από τους τρεις υποτομείς της κοινωνικής επικοινωνίας και πρέπει να έχει ή να είχε δυσκολίες σε δύο από τις τέσσερις διαφορετικές περιορισμένες, επαναλαμβανόμενες αισθητικοκινητικές συμπεριφορές.

Σημεία και συμπτώματα της διαταραχής του φάσματος του αυτισμού όπως περιγράφονται στο DSM-5.

Επίμονα ελλείμματα στην κοινωνική επικοινωνία και την κοινωνική αλληλεπίδραση σε πολλαπλά πλαίσια, όπως εκδηλώνεται με

  •  Ελλείμματα στην κοινωνική-συναισθηματική αμοιβαιότητα (π.χ. μη φυσιολογική κοινωνική προσέγγιση και αποτυχία της φυσιολογικής συνομιλίας, ή μειωμένο μοίρασμα ενδιαφερόντων, συναισθημάτων ή συναισθημάτων)
  • Ελλείμματα σε μη λεκτικές επικοινωνιακές συμπεριφορές (π.χ. ανεπαρκώς λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία, προβλήματα στη βλεμματική επαφή και τη γλώσσα του σώματος, ή ελλείμματα στην κατανόηση και χρήση χειρονομιών)
  • Ελλείμματα στην ανάπτυξη, διατήρηση και κατανόηση σχέσεων (π.χ. δυσκολίες προσαρμογής της συμπεριφοράς ώστε να ταιριάζει σε διάφορα κοινωνικά πλαίσια, ή δυσκολίες στο κοινό παιχνίδι φαντασίας ή στη δημιουργία φίλων)

Περιορισμένα, επαναλαμβανόμενα πρότυπα συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων ή δραστηριοτήτων, όπως εκδηλώνονται με

  •  Στερεότυπες ή επαναλαμβανόμενες κινητικές κινήσεις, χρήση αντικειμένων ή ομιλία (π.χ. απλές κινητικές στερεοτυπίες, παράταξη παιχνιδιών ή αναποδογύρισμα αντικειμένων)
  • Επιμονή στην ομοιομορφία, άκαμπτη προσκόλληση σε ρουτίνες ή τελετουργικά πρότυπα λεκτικής και μη λεκτικής συμπεριφοράς (π.χ. ακραία αγωνία σε μικρές αλλαγές, δυσκολίες με τις μεταβάσεις, (π.χ. έντονη προσκόλληση ή ενασχόληση με ασυνήθιστα αντικείμενα)
  • Έντονη προσκόλληση σε περιορισμένα ενδιαφέροντα με ανώμαλη ένταση ή εστίαση (π.χ. έντονη προσκόλληση ή ενασχόληση με ασυνήθιστα αντικείμενα, υπερβολικά περιχαρακωμένο ή επίμονο ενδιαφέρον)
  • Υπεραντιδραστικότητα ή υποαντιδραστικότητα σε αισθητηριακές εισροές ή ασυνήθιστα ενδιαφέροντα σε αισθητηριακές πτυχές του περιβάλλοντος (π.χ. εμφανής αδιαφορία για τον πόνο ή τη θερμοκρασία ή δυσμενείς αντιδράσεις σε συγκεκριμένους ήχους ή υφές).

ΔΑΦ και μαθησιακές δυσκολίες

Τα παιδιά με ΔΑΦ αποτελούν μια ετερογενή ομάδα, γι’ αυτό και οι μαθησιακές δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένα ποσοστό παιδιών με ΔΑΦ συχνά διαφέρουν σημαντικά από άτομο σε άτομο.

Υπερλεξία

Η Υπερλεξία (Silberberg & Silberberg, 1967) είναι η απροσδόκητη και πολύ πρώιμη κατάκτηση της ανάγνωσης. Τα παιδιά με ΔΑΦ συχνά μαθαίνουν να αποκωδικοποιούν σημαντικά γρηγορότερα από τα παιδιά της ηλικίας τους, δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον για τα γράμματα και τους αριθμούς, παρουσιάζουν όμως σημαντικές δυσκολίες στην αναγνωστική κατανόηση.

Αναγνωστική κατανόηση

Ένα πλήθος μελετών έχει αναδείξει τις σημαντικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλά παιδιά με ΔΑΦ στην αναγνωστική κατανόηση. Παρά το γεγονός ότι κάποια παιδιά με ΔΑΦ μαθαίνουν να διαβάζουν πολύ γρήγορα, ωστόσο οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στην κατανόηση του προφορικού λόγου αλλά και στην Θεωρία του Νου (η ικανότητα του ατόμου να κατανοεί τις τόσο τις δικές του προθέσεις, πεποιθήσεις και επιθυμίες όσο και των άλλων, ώστε να κατανοεί και να συμπεραίνει την συμπεριφορά τους), οδηγούν στην εμφάνιση σημαντικών ελλειμμάτων στην αναγνωστική κατανόηση (Ricketts et al.,2013).

Γραπτή έκφραση

Οι δυσκολίες στην παραγωγή γραπτού λόγου είναι επίσης εμφανείς σε κάποια παιδιά με ΔΑΦ. Η δυσκολία αυτή μπορεί να συνδέεται είτε με το περιορισμένο λεξιλόγιο, είτε με την δυσγραφία, είτε με τα περιορισμένα ενδιαφέροντα, είτε με την δυσκολία αιτιακών αποδόσεων, είτε με την επιμονή στις λεπτομέρειες έναντι του όλου (Davidson, 2016˙Finnegan & Accardo,2018).

Σε γενικές γραμμές οι μελέτες επιπολασμού φανερώνουν όχι μόνο τα υψηλά ποσοστά συννοσηρότητας της ΔΑΦ με τις μαθησιακές δυσκολίες, αλλά και ότι η ΔΑΦ είναι συχνά ανεξάρτητη από αυτές, αναδεικνύοντας την ετερογένεια των συμπτωμάτων στον αυτισμό (Ibrahim, 2019).

Αποτελεσματικές παιδαγωγικές παρεμβάσεις

Λόγω της ετερογένειας που χαρακτηρίζει τη ΔΑΦ, οι μαθησιακές παρεμβάσεις θα πρέπει να στοχεύουν στις ειδικές δυνατότητες και αδυναμίες του κάθε παιδιού.

Σε γενικές γραμμές η ανάπτυξη των γνωστικών και μεταγνωστικών δεξιοτήτων στο πλαίσιο της συστηματικής  άμεσης και σαφούς διδασκαλίας  είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της αναγνωστικής κατανόησης.

Ένας αριθμός μελετών έχουν δείξει επίσης ότι η ένταξη του παιδιού με ΔΑΦ σε ένα συνεργατικό πλαίσιο διδασκαλίας έχει σημαντικά οφέλη, αν σκεφτεί κανείς ότι η ανάγνωση χαρακτηρίζεται από μια κοινωνική διάσταση/ αξία, αφού σκοπός κάθε κειμένου είναι η κατανόησή του από τον αναγνώστη και η διασπορά της γνώσης (Tárraga-Mínguez ετ αλ., 2020).

Tέλος, οι προσαρμογές των μαθημάτων όλων των γνωστικών αντικειμένων είναι απαραίτητες, ώστε να ανταποκρίνονται στις ιδιαίτερες ανάγκες και απαιτήσεις των παιδιών με ΔΑΦ (Fuentes, Hervás, Howlin & (ESCAP ASD Working Party). (2021)

Δώστε στο παιδί σας την υποστήριξη που του αξίζει

Είμαστε εδώ για να στηρίξουμε το παιδί σας σε κάθε βήμα της μαθησιακής του πορείας.

Εάν αναζητάτε μια εξατομικευμένη προσέγγιση που θα βοηθήσει το παιδί σας να ξεπεράσει τις προκλήσεις και να αναπτύξει τις δεξιότητές του, επικοινωνήστε μαζί μας σήμερα.

Μαζί, μπορούμε να διαμορφώσουμε το μέλλον του.

Επικοινωνία