Ανάπτυξη της Γραπτής Έκφρασης: Τι μας Διδάσκει η Σύγχρονη Έρευνα
Η γραπτή έκφραση αποτελεί μια από τις πιο σύνθετες δεξιότητες που καλούνται να κατακτήσουν οι μαθητές κατά τη σχολική τους πορεία. Η ανάπτυξή της δεν περιορίζεται μόνο στη γνώση της ορθογραφίας ή της γραμματικής, αλλά προϋποθέτει την ενεργοποίηση ενός ευρέος φάσματος γνωστικών και μεταγνωστικών διεργασιών. Η σύγχρονη επιστημονική έρευνα έρχεται να επιβεβαιώσει την ανάγκη για μια ολιστική προσέγγιση στη διδασκαλία και την αποκατάσταση της γραπτής έκφρασης, ιδιαίτερα για μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες.
Το Μοντέλο “Direct and Indirect Effects of Writing” (DIEW)
Ένα από τα πιο σύγχρονα θεωρητικά πλαίσια είναι το Direct and Indirect Effects Model of Writing (DIEW), το οποίο αναπτύχθηκε με στόχο να ερμηνεύσει τον πολύπλοκο μηχανισμό που διέπει την παραγωγή γραπτού λόγου. Το μοντέλο αυτό βασίζεται σε προηγούμενες θεωρίες όπως το Simple View of Writing και το Not-So-Simple View of Writing, και επεκτείνει τη συζήτηση ενσωματώνοντας τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ χαμηλότερου και υψηλότερου επιπέδου δεξιοτήτων.
Βασικά Στοιχεία του Μοντέλου
Το DIEW δίνει έμφαση στα εξής:
-
Ιδεασμός (Idea Generation & Translation): Η διαδικασία κατά την οποία οι σκέψεις μετατρέπονται πρώτα σε προφορικό λόγο και έπειτα σε γραπτό.
-
Μεταγραφή (Transcription): Η δεξιότητα της σωστής ορθογραφίας και της καθαρής γραφής, που αποτελεί θεμέλιο για την ανάπτυξη της γραπτής έκφρασης.
-
Γνωστικές και Εκτελεστικές Λειτουργίες: Η σημασία της εργαζόμενης μνήμης, της προσοχής, του σχεδιασμού και της αυτορρύθμισης κατά την παραγωγή κειμένου.
-
Υψηλότερες Γνωστικές Δεξιότητες: Ικανότητες όπως η εξαγωγή συμπερασμάτων, η αναγνώριση σκοπού και η λήψη οπτικής άλλου προσώπου, οι οποίες εμπλουτίζουν το περιεχόμενο και τη δομή των γραπτών.
Τι Δείχνει η Έρευνα
Σύμφωνα με το DIEW, οι βασικές δεξιότητες όπως η ορθογραφία και η καθαρογραμμή επηρεάζουν έμμεσα τη συνολική ποιότητα του γραπτού λόγου, καθώς επιτρέπουν στον μαθητή να εστιάσει σε πιο σύνθετες γνωστικές λειτουργίες. Καθώς τα παιδιά προοδεύουν αναπτυξιακά, η σημασία αυτών των χαμηλότερων δεξιοτήτων μειώνεται, ενώ η συμβολή των υψηλότερων δεξιοτήτων γίνεται πιο καθοριστική.
Επιπλέον, ενδιαφέρον παρουσιάζει η διερεύνηση της διαπολιτισμικής εφαρμοσιμότητας του μοντέλου. Πρόσφατη μελέτη σε Κορεάτες μαθητές εξετάζει αν το DIEW ισχύει εξίσου σε γλώσσες με διαφορετικά γραφικά συστήματα από τα αγγλικά, ενισχύοντας την άποψη ότι το μοντέλο έχει καθολική εφαρμογή.
Τι Σημαίνει για τους Εκπαιδευτικούς και τους Γονείς
Η επιστημονική τεκμηρίωση μέσω του DIEW υπογραμμίζει ότι:
-
Δεν αρκεί να επικεντρωνόμαστε αποκλειστικά σε τεχνικές δεξιότητες όπως η ορθογραφία. Χρειάζεται ενίσχυση της κατανόησης, της κριτικής σκέψης και της οργάνωσης του λόγου.
-
Τα προγράμματα παρέμβασης πρέπει να είναι εξατομικευμένα, ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης του μαθητή.
-
Η πρόοδος στη γραπτή έκφραση απαιτεί συστηματική και πολυδιάστατη διδασκαλία, που να συνδυάζει γνωστικές, γλωσσικές και μεταγνωστικές στρατηγικές.
Η Προσέγγισή μας στην «Ευλεξία»
Στην Ευλεξία, βασιζόμαστε σε ερευνητικά τεκμηριωμένα μοντέλα όπως το DIEW για να διαμορφώσουμε εξατομικευμένα προγράμματα υποστήριξης της γραπτής έκφρασης. Κάθε μαθητής αξιολογείται ολιστικά, ώστε να εντοπιστούν οι ανάγκες του όχι μόνο στη γλωσσική δομή, αλλά και στις γνωστικές και μεταγνωστικές του δεξιότητες. Στόχος μας είναι να αναπτύξουμε ισχυρούς, αυτόνομους συγγραφείς, ικανούς να εκφράζουν με σαφήνεια και πειθώ τις σκέψεις τους.
Η επιστημονική βάση των προγραμμάτων μας εγγυάται μετρήσιμα αποτελέσματα και πραγματική πρόοδο για κάθε μαθητή.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Kim, Y. S. G., & Park, S. H. (2019). Unpacking pathways using the direct and indirect effects model of writing (DIEW) and the contributions of higher order cognitive skills to writing. Reading and Writing, 32, 1319-1343.
Kellogg, R. T. (2008). Training writing skills: A cognitive developmental perspective. Journal of writing research, 1(1), 1-26.
Ralli, A. M., Chrysochoou, E., Giannitsa, A., & Angelaki, S. (2022). Written text production in Greek-speaking children with developmental language disorder and typically developing peers, in relation to their oral language, cognitive, visual-motor coordination, and handwriting skills. Reading and Writing, 35(3), 713-741.