Η Νευροβιολογία της Γραφής με το Χέρι
Η γραφή με το χέρι είναι μια σύνθετη δεξιότητα που ενεργοποιεί πολλαπλές περιοχές του εγκεφάλου (αριστερός ραχιαίος προκινητικός φλοιός, κάτω βρεγματικός φλοιός, ατρακτοειδής έλικας, αμφοτερόπλευροι κάτω μετωπιαίοι έλικες, δεξιά παρεγκεφαλίδα και πρωτοταγής κινητικός φλοιός), οι οποίες συνεργάζονται για τον συντονισμό όρασης, κίνησης και ακρίβειας των χειρονακτικών κινήσεων.Τα παιδιά, σε αντίθεση με τους ενήλικες, χρησιμοποιούν επιπλέον τον προμετωπιαίο φλοιό, και ειδικότερα τον πρόσθιο προσαγωγό φλοιό, προκειμένου να εκτελέσουν καθήκοντα γραφής· αυτό ερμηνεύεται ως ένδειξη χαμηλότερου βαθμού αυτοματοποίησης μεταξύ των ηλικιών 8 και 11 ετών. Η γραφή με το χέρι περιλαμβάνει επίσης μορφοκινητικές και κινηματικές παραμέτρους (δηλαδή τη διαδικασία της γραφής), οι οποίες οδηγούν στην παραγωγή του γραπτού ίχνους (δηλαδή του τελικού προϊόντος της γραφής).
Δυσγραφία σε Παιδιά με ΔΕΠ-Υ
Επιπολασμός και γενικά χαρακτηριστικά
Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι το 50 έως 70% των παιδιών με ΔΕΠ-Υ παρουσιάζουν διαταραχές στην αναγνωσιμότητα και την ταχύτητα της γραφής τους (δυσγραφία) (Brossard-Racine et al., 2008, 2015; Graham et al., 2016; Mayes et al., 2018).
Ένα σημαντικό ποσοστό παιδιών με ΔΕΠ-Υ αντιμετωπίζει δυσκολίες στη γραφή, που μπορεί να επηρεάσουν την καθημερινή τους σχολική απόδοση.
Συχνά χαρακτηριστικά δυσγραφίας
Οι μελέτες αναφέρουν βραδύτητα γραφής, κακό ρυθμό και ροή γραφής, κακή οργάνωση του γραπτού υλικού, κακή ευθυγράμμιση, κακή συνολική αναγνωσιμότητα, έντονη μεταβλητότητα στα χωρικά στοιχεία, κακή απόσταση μεταξύ των λέξεων και εντός των λέξεων, κακή διαμόρφωση των γραμμάτων, ασυνεπές μέγεθος και σχήμα γραμμάτων, παραλείψεις, προσθήκες, αναστροφές ή αντικαταστάσεις γραμμάτων, καθώς και συχνές παραλείψεις λέξεων ή διαγραφές (Graham et al., 2016; Kaiser et al., 2015; Lelong et al., 2021).
Τα παιδιά μπορεί να δυσκολεύονται με το σχήμα, το μέγεθος και την τοποθέτηση των γραμμάτων, καθώς και με τη συνολική αναγνωσιμότητα της γραφής τους.
Αντιφατικά ευρήματα
Ορισμένες μελέτες δεν έχουν δείξει καμία διαφορά μεταξύ παιδιών με ΔΕΠ-Υ και παιδιών χωρίς ΔΕΠ-Υ (Shen, Lee, & Chen, 2012), ενώ άλλες έχουν διαπιστώσει ότι τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ γράφουν πιο αργά (Adi-Japha et al., 2007; Brossard-Racine et al., 2011; Hung & Chang, 2022; Tucha & Lange, 2004). Άλλες μελέτες έχουν αποκαλύψει ακόμη και ότι τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ γράφουν πιο γρήγορα (Brossard-Racine, Majnemer, Shevell, & Snider, 2008; Rosenblum, Epsztein, & Josman, 2008).
Τα αποτελέσματα μπορεί να διαφέρουν από παιδί σε παιδί, με μερικά να γράφουν πιο αργά και άλλα πιο γρήγορα.
Επιρροή φαρμακευτικής αγωγής
Η φαρμακευτική αγωγή με μεθυλφαινιδάτη φαίνεται να επηρεάζει τις δεξιότητες γραφής (Brossard-Racine, Shevell, Snider, Bélanger, & Majnemer, 2012) με αποτέλεσμα σε ορισμένες μελέτες να μην εντοπίζονται δυσκολίες γραφής σε παιδιά με ΔΕΠ-Υ.
Τελικό συμπέρασμα
Συνολικά, αν και τα αποτελέσματα των μελετών δεν είναι πάντα σαφή, ένα μέρος των παιδιών με ΔΕΠ-Υ εμφανίζει δυσγραφία, η οποία πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στην εκπαιδευτική διαδικασία και στην καθημερινή σχολική υποστήριξη.
Η αναγνώριση της δυσγραφίας και η κατάλληλη υποστήριξη μπορούν να κάνουν τη διαφορά στην εκπαίδευση και την αυτοπεποίθηση των παιδιών με ΔΕΠ-Υ.