Γιατί η Γραπτή Έκφραση είναι το «Κρυφό Όπλο» της Μάθησης; –Γιατί τα παιδιά με Μαθησιακές Δυσκολίες δυσκολεύονται τόσο πολύ;

Γιατί η Γραπτή Έκφραση είναι το «Κρυφό Όπλο» της Μάθησης; –Γιατί τα παιδιά με Μαθησιακές Δυσκολίες δυσκολεύονται τόσο πολύ;

Όταν η διδασκαλία της Γραπτής Έκφρασης είναι το μεγάλο «Θύμα» της Εκπαίδευσης

Όταν μιλάμε για Μαθησιακές Δυσκολίες, η Ανάγνωση τραβά συνήθως «τα φώτα της δημοσιότητας», αλλά η Γραπτή Έκφραση είναι εξίσου σημαντική για την εκπαίδευση και τη ζωή των παιδιών. Δυστυχώς, σε πολλές χώρες, τα προγράμματα διδασκαλίας της γραφής παραμένουν ανεπαρκή, με αποτέλεσμα οι μαθητές – ειδικά εκείνοι με μαθησιακές δυσκολίες – να δυσκολεύονται υπερβολικά στο να αναπτύξουν ισχυρές δεξιότητες γραπτής έκφρασης.

Γιατί η Γραπτή Έκφραση είναι κρίσιμη δεξιότητα

Η γραπτή έκφραση δεν είναι απλώς η αντιγραφή λέξεων σε ένα χαρτί. Είναι ένα πανίσχυρο εργαλείο μάθησης και αυτοέκφρασης. Μέσα από τη γραφή, τα παιδιά:

• Εμβαθύνουν στην κατανόηση των κειμένων που διαβάζουν,
• Δομούν και εκφράζουν τις σκέψεις τους με σαφήνεια,
• Αναπτύσσουν την κριτική τους σκέψη,
• Καλλιεργούν την αυτοπεποίθησή τους,
• Και προετοιμάζονται για το μέλλον – καθώς η καλή γραπτή επικοινωνία αποτελεί σύμφωνα με σχετικά πρόσφατη μελέτη κριτήριο πρόσληψης στο 80% των θέσεων εργασίας (National Association of Colleges and Employers, 2019).

Το Μεγάλο Πρόβλημα: Οι Ελλείψεις στη διδασκαλία

Παρόλο που η γραφή είναι τόσο κρίσιμη, η πλειονότητα των εκπαιδευτικών δηλώνει ότι δεν έχει επαρκή κατάρτιση στη διδασκαλία της (McKeown et al., 2019; Ray et al., 2023). Αυτό οδηγεί σε:

• Χαμηλή αυτοπεποίθηση των ίδιων των εκπαιδευτικών,
• Περιορισμένη διδασκαλία της γραφής στην τάξη,
• Μη αξιοποίηση τεκμηριωμένων πρακτικών, και τελικά
• Απογοητευτικές επιδόσεις των παιδιών.

Στην Αμερική, για παράδειγμα, οι πιο πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι το 74% των μαθητών Γυμνασίου και το 73% των μαθητών Λυκείου έχουν μόνο βασικές ή ανεπαρκείς δεξιότητες γραφής. Τα στοιχεία για τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες είναι ακόμα πιο αποθαρρυντικά (Harris, 2024; National Center for Education Statistics, 2012)

Γιατί δυσκολεύονται τόσο πολύ τα παιδιά με Μαθησιακές Δυσκολίες;

Η γραφή είναι μια εξαιρετικά σύνθετη δεξιότητα που απαιτεί:

• Οργάνωση σκέψης,
• Σχεδιασμό,
• Παρακολούθηση της προόδου,
• Γλωσσικές δεξιότητες,
• Και κυρίως, αυτορρύθμιση – δηλαδή τη διαχείριση όλης αυτής της διαδικασίας με στόχο την επιτυχία.

Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες (όπως η δυσγραφία ή η δυσλεξία) έχουν δυσκολίες σε έναν ή περισσότερους από αυτούς τους τομείς. Αυτό κάνει την παραγωγή γραπτού λόγου μια ιδιαίτερα απαιτητική και, πολλές φορές, απογοητευτική διαδικασία.

Πώς μπορούμε να στηρίξουμε αποτελεσματικά τα παιδιά με Μαθησιακές Δυσκολίες;

Οι σύγχρονες έρευνες δείχνουν ξεκάθαρα ότι η συστηματική διδασκαλία στρατηγικών γραπτής έκφρασης είναι το «κλειδί». Αυτό σημαίνει:

• Άμεση διδασκαλία στρατηγικών (π.χ., πώς να οργανώσω μια παράγραφο),
• Μοντελοποίηση από τον εκπαιδευτικό (να δείχνει πώς σκέφτεται καθώς γράφει),
• Σταδιακή απόσυρση της βοήθειας (το παιδί αναλαμβάνει όλο και περισσότερη ευθύνη),
• Συνεχής ανατροφοδότηση, που εστιάζει στη διαδικασία – όχι μόνο στο αποτέλεσμα.

Συμπερασματικά

Η καλλιέργεια των δεξιοτήτων γραπτού λόγου είναι μια απαιτητική διαδικασία, ιδιαίτερα για τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες. Ωστόσο, με την κατάλληλη διδασκαλία, συνεχή υποστήριξη από γονείς και εκπαιδευτικούς, και τη χρήση ερευνητικά τεκμηριωμένων στρατηγικών, κάθε παιδί μπορεί να βελτιώσει ουσιαστικά τις γραπτές του επιδόσεις. Επενδύοντας στην ανάπτυξη του γραπτού λόγου, δεν ενισχύουμε μόνο τη σχολική επιτυχία, αλλά χτίζουμε τα θεμέλια για την αυτοπεποίθηση, την αυτοέκφραση και τη μελλοντική επαγγελματική επιτυχία των παιδιών.

Βιβλιογραφία:

• Boscolo, P., & Mason, L. (2001). Writing to learn, writing to transfer. Learning and Instruction, 11(4-5), 327-336.
• Brindle, M., Graham, S., Harris, K. R., & Hebert, M. (2016). Third and fourth grade teachers’ classroom practices in writing: A national survey. Elementary School Journal, 116(2), 262-285.
• Graham, S. (2019). Changing how writing is taught. Review of Research in Education, 43(1), 277-303.
• Graham, S., & Rijlaarsdam, G. (2016). Writing development across the lifespan. In C. A. MacArthur, S. Graham, & J. Fitzgerald (Eds.), Handbook of Writing Research (pp. 441-454). Guilford Press.
• Harris, K. R., Friedlander, B., Saddler, B., Frizzelle, R., & Graham, S. (2005). Self-monitoring of attention versus self-monitoring of academic performance: Effects among students with ADHD in the general education classroom. Journal of Special Education, 39(3), 145-156.
• Kiuhara, S. A., Graham, S., Hawken, L. S., & Kiefer, S. M. (2024). Supporting struggling writers in elementary and secondary school. Educational Psychology Review, 36, 104.
• McKeown, D., Brindle, M., & Harris, K. R. (2019a). The effects of writing on reading: A meta-analysis of intervention studies. Reading and Writing, 32(8), 2085-2110.
• McKeown, D., FitzPatrick, E., & Sandmel, K. (2019b). Teacher preparation in writing: A national survey. Journal of Teacher Education, 70(5), 456-472.
• National Center for Education Statistics. (2012). The Nation’s Report Card: Writing 2011 (NCES 2012-470). Institute of Education Sciences, U.S. Department of Education.
• Zimmerman, B. J., & Reisemberg, R. (1997). Becoming a self-regulated writer: A social cognitive perspective. Contemporary Educational Psychology, 22(1), 73-101.